Saksı, çömlek, yüzey süslemeleri gibi dekorasyon detaylarının yanı sıra su ve kanalizasyon borusu, inşaat malzemeleri gibi çeşitli kullanım alanları bulunan; kızıl – kahverengi, pişmiş kil bazlı seramik malzemeye terracotta denir.
Kökeni Latince olan ve İtalyanca “pişmiş toprak” anlamına gelen terracotta, dekoratif ürünlerin yapımında çokça tercih edilir. Doğal toprak rengi kırmızımsı kahverengi ve geçirgen özellikte olan bu malzeme, en çok mat veya parlak çömleklerin üretilmesinde kullanılır. Kullanılan kilin yapısına ve özelliklerine bağlı olarak üretilen çömleklerin rengi farklılık gösterebilir. Kilin kolayca şekillendirilmesi ve yüksek derece fırında pişirilmesiyle elde edilen çanak-çömlekler, sırlanarak su geçirmez hale getirilebilir. Yine renklendirmek için de terracottalara sırlama işlemi uygulanır.
Geçmiş dönemlerde süs eşyası ve heykel yapımında yaygın olarak kullanılan terracotta, en çok Çin'de bulunan ve tarihte “Terrakotta Ordusu” olarak bilinen “Toprak Askerler” eseriyle tanınır. Çin tarihinin ilk hükümdarının mezarında MÖ 200’lü yıllarda yapıldığı bilinen ve 1974 yılında Çinli bir çiftçi tarafından keşfedilen bu toprak askerlerin günümüzde hala hükümdarın mezarını koruduğuna inanılır.
UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirasları Listesi’ne alınan ve dünyanın sekizinci harikası olarak adlandırılan Toprak Askerler ordusu – Terracotta, her birinin yüzü, bakışı, saç stili birbirinden tamamen farklı olan askerlerden oluşur. Bu askerlerin hükümdarın yeniden yöneteceği halkı olarak tasarlandığı söylenir.
Çin’deki toprak askerlerin yanı sıra, eski Mısır, Akdeniz, Orta Doğu, Batı Afrika, Orta ve Kuzey Amerika’da da pişmiş toprak ve diğer terracotta heykellerin tarihteki ilk örneklerinin varlığından söz edilebilir. Sıhhi tesisat ürünü olarak en fazla kullanılan malzeme olan pişmiş toprak borular, terracottanın tarihte kullanıldığı bir diğer geniş alan.
Yüzyıllardır tüm dünyada yapı malzemesi olarak kullanılan pişmiş toprak-terracotta, Orta Çağ Avrupa’sında yaygın olmasa da Rönesans ve modern çağda bina ve heykel alanlarında kullanımına sıkça başvurulan bir malzeme olmuştur. Antik dünyada çatı kiremiti ve tuğla olarak kullanılan pişmiş toprak, Rönesansla birlikte gelişip farklı anlamlar kazanarak Gotik tarzdaki binaların süslemelerinde yer almıştır.
Terracotta Nerelerde Kullanılır?
Sanatsal heykel için vazgeçilmez bir hammadde olan pişmiş toprak, ateşe ve suya karşı dayanıklılığı ile ideal bir yapı malzemesi olmanın yanında günümüz dekorasyon fikirlerinin vazgeçilmez parçalarından kabul edilebilir. Özellikle sade ve doğal görünümlü dekorasyon stilini benimseyen kullanıcılar tarafından tercih edilen terracotta topraklar, doğanın masumiyetini ve sade olanın şıklığını yaşam alanlarına taşıma görevini üstlenir.
Sıcak rengiyle iç ısıtan terracotta çömlekler, saksı olarak kullanıldığında özellikle canlı çiçeklerin doğada yaşamlarını sürdürdüğü hissini uyandırarak iç mekanlara ferahlık ve canlılık katar. Çeşitli dekorasyon tarzlarında tamamlayıcı figürlerin veya desenlerin oluşmasına ön ayak olan terracotta, aynı zamanda sunduğu sıcaklığı renk paletine de taşımayı sağlayan kırmızımsı kahverengi tonunun adıdır. Topraktan ilham alarak duvarlarına veya ev eşyalarına canlılık katmak isteyenlerin faydalandığı terracotta rengi, ev tekstilinde de kendisine son yıllarda sıkça yer buluyor.
Canlı çiçek seven veya balkon yetiştiriciliği yapanlar için saksı olarak vazgeçilmez bir seçenek olan terracottalar, özel günlerde en çok tercih edilen çiçeklere, saksı olarak eşlik ettiği evlerde baş köşede yerini almaya aday.
Terracotta Hangi Dekorasyon Tipine Uygundur?
Doğaya dönüşü simgeleyen terracotta rengi, hemen her dekorasyon stilinde tercih edilebilen bir renktir. Yaşam alanlarında doğal ve sade görünümü benimseyenler tarafından sakin alanlara renk katmak için beyaz, krem, yeşil tonlarıyla takımlanabileceği gibi gösterişli iç mekanlarda daha yoğun renklere de kolayca uyum sağlar.
Öte yandan pişmiş topraktan üretilmiş çömlekler olan terracottalar, iç mekanlardaki canlı bitkiler için saksı olarak kullanıldığında da sade ve kullanım kolaylığı sunan dekoratif objelerdir. Her türden bitkinin ev sahipliğini üstlenebilen bu saksılar, çeşitli boyut ve renklerde aynı tip saksılara konularak görünümde bütünlük elde edilmesine katkıda bulunur, görüntü karışıklığını önlemeye yardımcı olur.
Son dönemlerde duvar dekorasyonunda sıkça tercih edilen duvar çıkartmalarının tarz ve renklerine bakıldığında terracotta renginden sıkça faydalanıldığı görülür. Özellikle mid-century ve retro dekorasyon stilinde dönemsel mobilyaların duvarla uyum içinde yerleştirilmesini sağlayan büyük geometrik desenli duvar çıkartmaları, hazır temin edilebileceği gibi şablonu çıkarılarak boyama şeklinde de elde edilebilir. Modern dekorasyon uygulamalarında sıkça başvurulan duvar çıkartmalarını geleneksel motiflerle bir araya getirilerek farklı bir bütünlük sağlamak da mümkün.
Terracotta Hangi Renklerle Kombinlenebilir?
Doğanın ilhamını yaşam alanlarına taşıyan terracotta rengi, beyaz, krem, gri gibi sade renklerin yanı sıra yine yeşilin ve mavinin her tonuyla da uyum sağlar. Sıcak bir kahverengi olan terracotta, yine kendisi gibi sıcak renkler olan turuncu, kırmızı, hardal sarısı ile de uyum içinde kullanılabilir.